προπτυχιακες
σπουδες
στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς
Μαθήματα 7ου εξαμήνου ΠΠΣ
Κατανεμημένα και Πολυεπεξεργαστικά Υπολογιστικά Συστήματα
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΔΥΣ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Το μάθημα ασχολείται με προηγμένα ζητήματα από την περιοχή των Κατανεμημένων Συστημάτων και των Πολυεπεξεργαστικών Υπολογιστικών Συστημάτων και πιο αναλυτικά:
1. Εισαγωγή, Στόχοι και Χαρακτηριστικά των Κατανεμημένων Συστημάτων, Μοντέλο Πελάτη-Εξυπηρετητή.
2. Επικοινωνία στα Κατανεμημένα Συστήματα, Δικτύωση, Απομακρυσμένη Κλήση Διαδικασιών και Αντικειμένων, Επικοινωνία προσανατολισμένη σε Μηνύματα και Ρεύματα.
3. Οργάνωση Εξυπηρετητών, Διεργασίες, Νήματα Ελέγχου, Προγραμματισμός με νήματα, Συστήματα Μετανάστευσης Κώδικα.
4. Ονομασία Οντοτήτων, Υπηρεσίες Καταλόγου, Εντοπισμός Οντοτήτων.
5. Κατανεμημένα Συστήματα Αρχείων: παραδείγματα NFS, AFS, άλλα.
6. Συγχρονισμός: Πραγματικός και Λογικός Χρόνος, Καθολικές Καταστάσεις και Καθολικές Συνθήκες, Ανίχνευση Αδιεξόδων, Εκλογή Αρχηγού, Αμοιβαίος Αποκλεισμός, Κατανεμημένες Δοσοληψίες.
7. Ανοχή Σφαλμάτων: Ανθεκτικότητα Διεργασιών, Αξιόπιστη Επικοινωνία, Κατανεμημένη Συμφωνία, Επανόρθωση.
8. Συνέπεια και Αναπαραγωγή: Μοντέλα και Πρωτόκολλα Συνέπειας, Πρωτόκολλα Διανομής.
9. Εφαρμογές στο Διαδίκτυο των Πραγμάτων και την Υπολογιστική Νέφους.
10. Κατανεμημένα Συστήματα Αντικειμένων: παραδείγματα RMI, CORBA, DCOM.
11. Ασφάλεια Κατανεμημένων Συστημάτων.
12. Κατανεμημένες Δοσοληψίες.
13. Παραλληλία επιπέδου εντολής (Instruction Level Parallelism, ILP): Δυναμικός χρονοπρογραμματισμός (dynamic scheduling), Δυναμική πρόβλεψη διακλάδωσης (dynamic branch prediction), πολλαπλή εκκίνηση εντολών (multiple issue), μηχανισμός εικασίας (speculation).
14. Πολυνημάτωση υλικού (multithreading): Παραλληλία επιπέδου νήματος (thread level parallelism, TLP), Ταυτόχρονη πολυνημάτωση (simultaneous multithreading, SMT).
15. Πολυεπεξεργαστές (multiprocessors): Εισαγωγή και δυσκολίες προγραμματισμού, Πολυεπεξεργαστές κοινόχρηστης μνήμης (shared-memory, SMPs), Πολυεπεξεργαστές με μεταβίβαση μηνυμάτων (message passing), Πρωτόκολλα συνοχής (coherence protocols).
16. Μονάδες Επεξεργασίας Γραφικών (graphics processing units, GPUs), Αρχιτεκτονικές GPU.
17. Προγραμματισμός με CUDA.
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές:
• Θα έχουν κατανοήσει τις βασικές αρχές των κατανεμημένων συστημάτων
• Θα έχουν εμπεδώσει τις βασικές αρχές των πολυπύρηνων επεξεργαστών
• Θα εφευρίσκουν τρόπους επίτευξης υψηλής απόδοσης με την χρήση κατανεμημένων και πολυεπεξεργαστικών συστημάτων
• Θα έχουν αποκτήσει και επεκτείνει την εμπειρία για την ανάπτυξη κατανεμημένων εφαρμογών με χρήση σύγχρονων προγραμματιστικών μοντέλων, Java RMI και Java Threads
• Θα έχουν συμμετάσχει εμπειρικά στην ανάπτυξη εφαρμογών σε μαζικά παράλληλες υπολογιστικές μηχανές (π.χ. GPU) με χρήση προγραμματιστικών μοντέλων όπως η CUDA
• Θα είναι ενημερωμένοι και ικανοί να παρακολουθήσουν τις πλέον τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στην περιοχή των κατανεμημένων συστημάτων και των πολυπύρηνων επεξεργαστών
Κινητές και Ασύρματες Επικοινωνίες
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΔΥΣ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία + 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
1. Αρχές σχεδίασης συστημάτων κινητών κι ασύρματων επικοινωνιών με εκτεταμένη ανάλυση αναφορικά με τις πιο πρόσφατες εξελίξεις του χώρου.
2. Εισαγωγή και Επισκόπηση Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών, Αρχιτεκτονική Κυψελωτών Συστημάτων – Βασικές Αρχές Κυψελωτών Συστημάτων.
3. Κατανομή Πόρων – Πολλαπλή Πρόσβαση, Μετάδοση και Διαχείριση Ραδιοδιαύλων, Σηματοδοσία και Αρχιτεκτονικές 2G, 3G, 4G, 5G.
4. Διαχείριση Κινητικότητας, Βασικές Αρχές LTE και 5G Δικτύων.
5. Ασύρματα Τοπικά Δίκτυα (WLAN) – 802.11, Κινητό ΙΡ.
6. Δίκτυα Κατά Περίπτωση (Ad hoc) – Ασύρματα Προσωπικά Δίκτυα, Ασύρματα Δίκτυα μικρής εμβέλειας.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο φοιτητής θα πρέπει να:
• Κατανοεί τις βασικές αρχές και την αρχιτεκτονική συστημάτων ασύρματων και κινητών επικοινωνιών.
• Αναγνωρίζει διάφορα είδη τεχνολογιών και προτύπων των συστημάτων κινητών και ασύρματων επικοινωνιών.
• Γνωρίζει τεχνικές ασύρματης πολλαπλής πρόσβασης και κατανομής πόρων, καθώς και τις τεχνικές μετάδοσης και διαχείρισης ραδιοδιαύλων.
• Μοντελοποιεί θέματα διαχείρισης κινητικότητας.
• Αναλύει τις επιπτώσεις των παραπάνω στην απόδοση του συστήματος επικοινωνιών.
• Κατανοεί τις τεχνικές κατανομής πόρων σε συστήματα πολλαπλών χρηστών και τις επιπτώσεις τους στη χωρητικότητα των δικτύων και στην απόδοσης των δικτύων.
• Γνωρίζει τις τεχνικές σηματοδοσίας, διαχείρισης κινητικότητας και το πρωτόκολλο Mobile IP.
• Αναγνωρίζει τις βασικές αρχές των Δικτύων Κατά Περίπτωση (Ad-hoc), καθώς και των Ασύρματων Προσωπικών Δικτύων (Bluetooth).
• Κατανοεί τις βασικές αρχές των Ασύρματων Τοπικών Δικτύων (WLAN) – 802.11.
• Διαμορφώνει και να λειτουργεί ασύρματα τοπικά δίκτυα.
• Διαχειρίζεται λάθη και αστοχίες ασύρματων τοπικών δικτύων.
• Εφαρμόζει προσομοίωση ασύρματων δικτύων και δικτύων κινητών και ασύρματων επικοινωνιών.
• Αναλύει τα αποτελέσματα της προσομοίωσης.
• Αξιολογεί τα ευρήματα αυτής και προτείνει ευρείες λύσεις για μια σειρά σεναρίων κινητών επικοινωνιών.
Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΔΥΣ, ΠΣΥ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία+ 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
Η ασφάλεια της πληροφορίας, των συστημάτων και των εφαρμογών, αποτελεί βασική απαίτηση κατά την ανάπτυξη και λειτουργία πληροφοριακών συστημάτων. Το μάθημα καλύπτει βασικά ζητήματα της ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων και περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
1. Εισαγωγικές έννοιες ασφάλειας συστημάτων.
2. Συστήματα Διαχείρισης Ασφάλειας.
3. Κρυπτογραφικά συστήματα.
4. Υποδομή Δημόσιας Κλείδας.
5. Έλεγχος προσπέλασης – Ιδιωτικότητα.
6. Ασφάλεια στις Τεχνολογίες.
7. Ασφαλείς η/κ-υπηρεσίες.
8. Εισαγωγή στην ασφάλεια δικτύων.
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να:
• Αναγνωρίζουν και να κατανοούν το περιεχόμενο των απαιτήσεων ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων σε όλο των κύκλο ζωής τους.
• Αντιλαμβάνονται και να εντοπίζουν τα θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων.
• Κατανοούν τα δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των κρυπτογραφικών συστημάτων.
• Εμβαθύνουν σε βασικούς τομείς του πεδίου αυτού και να υλοποιούν (μέσω προσομοίωσης) τεχνικές ή εφαρμογές σε δεδομένες καταστάσεις απειλών ή κινδύνων.
• Εφαρμόζουν πρακτικά τεχνολογίες ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες.
• Σχεδιάζουν νέες εφαρμογές και να επεκτείνουν τις ήδη υπάρχουσες.
• Διαχειρίζονται απειλές και κινδύνους στα πληροφοριακά συστήματα με κριτική, δημιουργική και ερευνητική διάθεση για την εξεύρεση λύσεων.
Ανάκτηση Πληροφορίας και Αναζήτηση στον Παγκόσμιο Ιστό
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΠΣΥ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Το αντικείμενο του μαθήματος είναι η παρουσίαση των βασικών εννοιών Ανάκτησης Πληροφοριών, θεμάτων Μοντελοποίησης καθώς και τεχνικών Ευρετηριοποίησης.
Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα εξής θέματα:
1. Ανάκτηση Boole, Λεξιλόγιο όρων και λίστες καταχωρίσεων, Λεξικά και ανάκτηση ανεκτική σε σφάλματα,
2. Κατασκευή ευρετηρίου, Συμπίεση ευρετηρίου, Βαθμολόγηση, στάθμιση όρων, και το μοντέλο διανυσματικού χώρου,
3. Αξιολόγηση στην ανάκτηση πληροφοριών,
4. Ανάδραση συνάφειας και διεύρυνση ερωτημάτων,
5. Βασικές αρχές αναζήτησης στον Ιστό,
6. Σταχυολόγηση Ιστού και ευρετήρια,
7. Ανάλυση συνδέσμων
Με την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του μαθήματος ο φοιτητής θα είναι σε θέση να:
• Κατανοεί τις βασικές διαδικασίες που ακολουθεί μία μηχανή αναζήτησης για να απαντήσει στις ερωτήσεις των χρηστών.
• Αναγνωρίζει την προεπεξεργασία που απαιτείται προκειμένου να είναι εφικτή η γρήγορη επεξεργασία των ερωτήσεων των χρηστών μίας μηχανής αναζήτησης.
• Αποτιμά την απόδοση των μηχανών αναζήτησης,με προσιορισμέναπροσδιορισμένα κριτήρια.
• Εντοπίζει τις αιτίες για τυχόν άστοχες απαντήσεις στις ερωτήσεις αναζήτησης.
• Διαχειρίζεται τα προαναφερθέντα προβλήματα αξιοποιώντας όλες τις πιθανές λύσεις, σύμφωνα και με τις βασικές αρχές αναζήτησης στον ιστό.
• Επεκτείνει το φάσμα των λύσεων μέσω έρευνας σε συναφείς καταστάσεις και πλαίσια.
• Σχεδιάζει δομές δεδομένων που υποστηρίζουν γρήγορη αναζήτηση σε αρχεία φυσικής γλώσσας.
• Κατανοεί και να εφαρμόζει τεχνικές για άντληση πληροφορίας από το γράφημα του Παγκόσμιου Ιστού.
• Ανακαλύπτει μεθόδους εμπλουτισμού των υπαρχόντων ευρετηρίων.
Προσομοίωση Συστημάτων
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΠΣΥ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία + 1 Εργαστήριο
ECTS: 5
01 : Βασικές Έννοιες:
– Εισαγωγή
– Η φιλοσοφία, η ανάπτυξη και η εφαρμογή ενός μοντέλου προσομοίωσης
– Στοιχεία σχεδιασμού μοντέλων προσομοίωσης
02 : Παραδείγματα Εφαρμογών και Δομή Μοντέλων Προσομοίωσης Συστημάτων
03 : Παραγωγή Τυχαίων Αριθμών & Τυχαίων Μεταβλητών
– Παραγωγή τυχαίων αριθμών
– Παραδείγματα εφαρμογής τυχαίων αριθμών
– Παραγωγή Διακριτών και Συνεχών Τυχαίων Μεταβλητών
– Μέθοδοι Παραγωγής Συνεχών Τυχαίων Μεταβλητών : αντιστροφής, απόρριψης, συνθετικής, προσέγγισης
04 : Στοχαστικά μοντέλα οπτικής αλληλεπιδραστικής προσομοίωσης συστημάτων
05 : Κατασκευή Μοντέλων Προσομοίωσης και Υβριδική Προσομοίωση Συστημάτων
06 : Αντικειμενοστραφής Προσομοίωση Συστημάτων
07 : Παρουσίαση των Λογισμικών VENSIM. AnyLogic και Forio
08 : Το Υβριδικό Μοντέλο μέσω του AnyLogic
09 : Η Λειτουργία του AnyLogic
10 : Εφαρμογές Προσομοίωσης σε Πληροφοριακά Συστήματα και Δίκτυα Υπολογιστών
11 : Εφαρμογές Υβριδικής Προσομοίωσης Συστημάτων με το AnyLogic
12 : Εργασία 1 ατόμου εφαρμογής του Λογισμικού VENSIM ή του AnyLogic ή και του Forio σε πραγματικό περιβάλλον
Το γνωστικό πεδίο της Προσομοίωσης Συστημάτων αναπτύσσεται με ταχύ και αδιάκοπο ρυθμό επί μια σειρά δεκαετιών και πλέον αποτελεί αντικείμενο θεμελίωσης της επιστήμης σε προπτυχιακά προγράμματα σπουδών διεθνώς, συμπεριλαμβανομένων και προγραμμάτων σπουδών στη σύγχρονη Πληροφορική. Παράλληλα, θέτει τα θεμέλια για τη διδασκαλία εξειδικευμένων τεχνολογικών μαθημάτων, όπως Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα, Δίκτυα Υπολογιστών, Business Dynamics κ.ά.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/φοιτήτρια θα είναι σε θέση:
• Να αναγνωρίζει βασικές ιδιότητες συστημάτων.
• Να κατανοεί τις έννοιες της προσομοίωσης συστήματος.
• Να προσδιορίζει τα δομικά και λειτουργικά συστατικά της κατασκευής μοντέλων προσομοίωσης.
• Να διακρίνει τα επίπεδα δυναμικής προσομοίωσης.
• Να ανακαλύψει τις εφαρμογές Προσομοίωσης σε Πληροφοριακά Συστήματα και Δίκτυα.
• Να κατηγοριοποιήσει τα μοντέλα Προσομοίωσης.
• Να διασαφηνίσει τα χαρακτηριστικά της Υβριδικής Προσομοίωσης.
• Να υλοποιήσει τον προγραμματισμό, όπου απαιτείται, μοντέλων προσομοίωσης με τη χρήση των κατάλληλων λογισμικών.
Ασημακόπουλος Νικήτας
–
Εικονική Πραγματικότητα
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΤΛΕΣ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία + 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
Ανάλυση Εικόνας
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΤΛΕΣ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία + 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
Σύγχρονα Θέματα Τεχνολογίας Λογισμικού
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κατεύθυνσης
Κατεύθυνση: ΤΛΕΣ
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία+ 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
1. Μοντέλα ανάπτυξης λογισμικού.
2. Δομημένη Ανάλυση και Αντικειμενοστρεφής Ανάλυση.
3. Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, λεπτομερής σχεδιασμός, Δομημένος και Αντικειμενοστρεφής σχεδιασμός.
4. Ανάπτυξη εφαρμογών οι οποίες μπορούν να εκτελεστούν από σύγχρονες κινητές συσκευές (smartphones) με ενσωματωμένο λειτουργικό σύστημα. Οι εφαρμογές αυτές δύναται να λειτουργήσουν τόσο στα σύγχρονα «έξυπνα» τηλέφωνα “smartphones”, όσο και σε άλλες «κινητές» συσκευές, οι οποίες έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιούν λειτουργικό σύστημα (Tablets, Wearables).
Στο μάθημα αναλύονται περιληπτικά τα δημοφιλέστερα λειτουργικά συστήματα κινητών συσκευών, καθώς και τα εργαλεία ανάπτυξης εφαρμογών σε αυτά, ωστόσο η ύλη περιλαμβάνει κυρίως τη χρήση της αντικειμενοστρεφούς γλώσσας προγραμματισμού Java, για την ανάπτυξη εφαρμογών σε κινητές συσκευές υπό το λειτουργικό σύστημα Android. Ενδεικτικά, η ανάπτυξη των mobile apps υλοποιείται με τη χρήση του περιβάλλοντος ανάπτυξης λογισμικού Android Studio.
Επιπλέον το μάθημα καλύπτει και την ύλη που αφορά στους αισθητήρες των κινητών συσκευών, στις υπηρεσίες γεοεντοπισμού και σε πλήθος άλλων προχωρημένων τεχνικών προγραμματισμού (asynchronous programming, android services, broadcast receivers, android intents).
Με την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του μαθήματος ο φοιτητής θα είναι σε θέση:
• Να αναλύει και να συγκρίνει μοντέλα ανάπτυξης λογισμικού
• Να επιλέγει μοντέλα ανάπτυξης λογισμικού ανάλογα με τις ανάγκες και να τα χρησιμοποιεί
• Να αξιοποιεί το εργαλείο Android Studio για την ανάπτυξη κινητών εφαρμογών
• Να αναπτύσσει native mobile apps κάνοντας χρήση του Android SDK
• Να εκμεταλλεύεται τοπικές (SQLite) βάσεις δεδομένων
• Να γνωρίζει τις πλέον σύγχρονες υπηρεσίες Cloud και Mobile backend as a service που παρέχει η Firebase
• Να τις χρησιμοποιεί πρακτικά
• Να σχεδιάζει και να αναπτύσσει εφαρμογές για κινητές και φορητές συσκευές υλοποιώντας τις πλέον σύγχρονες τεχνικές προγραμματισμού
• Να διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα των λογισμικών μέσω των προαναφερθέντων εφαρμογών
Αξιολόγηση Προγραμμάτων Διδασκαλίας
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
1. Εισαγωγή
2. Έννοια, Ορισμός, Μεθοδολογία και Μέθοδοι αξιολόγησης
3. Είδη αξιολόγησης
4. Αναλυτικά Προγράμματα (Α.Π.)
a. Κοινωνιολογία των Α.Π.
b. Δομικά στοιχεία Α.Π.
c. Τύποι Α.Π.
5. Σχεδιασμός Α.Π.
a. Άξονες σχεδιασμού
b. Μοντέλα σχεδιασμού
c. Εκπαιδευτικά κινήματα που επηρέασαν τη σύνταξη Α.Π.
d. Γνωρίσματα σύγχρονων Α.Π.
e. Διδακτικές στρατηγικές σύγχρονων Α.Π.
f. Κατηγορίες Α.Π.
g. Διαδικασία σύνταξης Α.Π.
h. Βασικά χαρακτηριστικά Α.Π.
i. Αναθεώρηση Α.Π.
6. Α.Π. και σχολικά εγχειρίδια
7. Αποθετήριο Διδακτικών Σεναρίων
8. Αξιολόγηση εκπαιδευόμενων
a. Μοντέλο αξιολόγησης
b. Ταξινομία διδακτικών στόχων
c. Χαρακτηριστικά ερωτήσεων
d. Τύποι και είδη ερωτήσεων
9. Φορείς αξιολόγησης
a. ΜΟΔΙΠ
b. ΑΔΙΠ
c. Ακαδημαϊκή πιστοποίηση
d. Αξιολόγηση ιδρύματος
e. Εσωτερική αξιολόγηση
f. Εξωτερική αξιολόγηση
g. Κώδικας δεοντολογίας
10. Παρακολούθηση πραγματικής διδασκαλίας σε σχολεία και αξιολόγησή της
11. Προσομοίωση διδασκαλίας από κάθε φοιτητή και αξιολόγηση της από τους υπόλοιπους
Το μάθημα περιγράφει τη διαδικασία σύνταξης των αναλυτικών προγραμμάτων διδασκαλίας οριζόντια (διαθεματικά μεταξύ συναφών αντικειμένων) και κάθετα ανά βαθμίδα (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση) και φορέα (Υπουργείο Παιδείας, Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Εκπαιδευτικός).
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:
• γνωρίζει τους βασικούς άξονες σχεδιασμού ενός αναλυτικού προγράμματος,
• αναζητά το αναλυτικό πρόγραμμα ενός μαθήματος και να αντιλαμβάνεται τη στοχοθεσία, τη δομή, το περιεχόμενο και τα δομικά στοιχεία του,
• αναζητά το διδακτικό πακέτο ενός μαθήματος και να ελέγχει το βαθμό συμφωνίας του με το αναλυτικό πρόγραμμα,
• εφαρμόζει μεθόδους αξιολόγησης (διαπιστωτική, προόδου, τελική),
• ταξινομεί και να ιεραρχεί τους διδακτικούς στόχους,
• συνθέτει ερευνητικές ερωτήσεις αξιολόγησης κατάλληλες για το στόχο και τους σκοπούς που καλούνται να εξυπηρετήσουν,
• γνωρίζει τους εν χρήσει δείκτες αξιολόγησης και να τους τροποποιεί κατά το δοκούν,
• ανατρέχει σε φορείς και πηγές υλικού και μεθοδολογίας αξιολόγησης,
• οργανώνει συστήματα αυτοαξιολόγησης / εξωτερικής αξιολόγησης,
• γνωρίζει σε βάθος το περιεχόμενο της πληθώρας των σχολικών εγχειριδίων για το προς διδασκαλία μάθημα,
• προβαίνει στη συνδυαστική αξιοποίησή των παραπάνω, αξιολογώντας το βαθμό σύγκλισής τους με το Αναλυτικό Πρόγραμμα, τους μαθησιακούς στόχους του κάθε μαθήματος, τα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα, αλλά και τις διαφοροποιήσεις στις μαθησιακές ανάγκες.
Οχηματικά Δίκτυα Επόμενης Γενιάς
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές τις απαραίτητες γνώσεις που αφορούν την εισαγωγή στα οχηματικά δίκτυα ad-hoc (VANET), V2X τεχνολογίες, στις 5G οχηματικές επικοινωνίες και δικτύωση (VCN).
Οι φοιτητές μαθαίνουν να σχεδιάζουν και αναπτύσσουν V2X συστήματα και εφαρμογές και να αξιολογούν τις επιδόσεις τους.
Θα μελετηθούν έννοιες σχετικές µε:
1. Τα χαρακτηριστικά των οχηματικών καναλιών και τη μοντελοποίηση.
2. Εφαρμογές σε VANET.
3. Συνδυασμό ασύρματων και οχηματικών τεχνολογιών: Προηγμένες στο PHY επίπεδο τεχνικές στο VCN, αποτελεσματικός σχεδιασμός στο MAC στο VCN.
4. Ασύρματη-οχηματική ανάπτυξη: Εφαρμογές βασισμένες σε VCN.
5. Το μοντέλο συστήματος, η τοπολογία δικτύου και επικοινωνία μεταξύ κόμβων, η πρόσβαση καναλιού, ο συγχρονισμός ώρας μεταξύ οχημάτων, η συνεργασία στο ADHOC MAC, συνεργατικά δίκτυα, ενισχυμένη συνεργασία κόμβων, συνεργατική relay broadcasting, θέματα επικοινωνίας μεταξύ των οχημάτων στην επόμενη γενιά των ευφυών συστημάτων μεταφορών, ο έλεγχος συμφόρησης για οχηματικά ad hoc δίκτυα για ασφάλεια.
6. Η συμπληρωματικότητα μεταξύ οχηματικών δικτύων και δικτύων LTE, συστήματα ελέγχου σήματος κυκλοφορίας και επικοινωνίες αυτοκινήτου με αυτοκίνητο, διασύνδεση σε πολλαπλά επίπεδα σε δίκτυα επικοινωνίας V2V, μετάδοση μηνυμάτων ασφαλείας σε δίκτυα επικοινωνίας V2I, οχηματικά ad hoc δίκτυα για έξυπνες πόλεις.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, ο φοιτητής θα πρέπει να:
• Κατανοεί τις βασικές αρχές και την αρχιτεκτονική συστημάτων V2X.
• Σχεδιάζει και αναπτύσσει V2X συστήματα και εφαρμογές.
• Ααξιολογεί τις επιδόσεις των εφαρμογών αυτών.
• Διασαφηνίζει τις βασικές VΑΝΕΤ τεχνολογίες.
• Γνωρίζει σύγχρονες τεχνικές/μεθοδολογίες στις 5G οχηματικές επικοινωνίες και δικτύωση (VCN).
• Μοντελοποιεί θέματα οχηματικών καναλιών.
• Αναγνωρίζει τις τεχνικές επικοινωνίας μεταξύ των οχημάτων στην επόμενη γενιά των ευφυών συστημάτων μεταφορών.
• Αντιλαμβάνεται τη διασύνδεση σε πολλαπλά επίπεδα σε δίκτυα επικοινωνίας V2V.
• Κατανοεί θέματα σχετικά με την εφαρμογή οχηματικών ad hoc δικτύων για έξυπνες πόλεις.
• Αναλύει και να προτείνει ευρείες λύσεις για μια σειρά σεναρίων λειτουργίας και παροχής VCN υπηρεσιών.
Διαχείριση Γνώσης
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η Διαχείριση Γνώσης, δηλαδή η διαδικασία συλλογής της συσσωρευμένης εμπειρίας μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού, είτε αυτή βρίσκεται σε βάσεις δεδομένων, ή σε έγγραφα, ή ακόμα και μέσα στο μυαλό των στελεχών της επιχείρησης ή του οργανισμού, και στη συνέχεια η διάχυση και χρησιμοποίησή της στα σημεία εκείνα της επιχείρησης ή του οργανισμού όπου θα προσφέρει το μέγιστο ανταποδοτικό όφελος.
Βασικά περιεχόμενα μαθήματος:
1. Βασικές Έννοιες της θεωρίας της γνώσης
2. Ο ρόλος της γνώσης στα πλαίσια ενός οργανισμού
3. Κατηγορίες γνώσης
4. Οι βασικές αρχές της διαχείρισης γνώσης
5. Μοντέλα και εργαλεία διαχείρισης της γνώσης
6. Βασικές τεχνικές σύλληψης-εκμαίευσης γνώσης
7. Η αναπαράσταση γνώσης και συλλογιστικές
8. Διάχυση της γνώσης
9. Σύγχρονες τάσεις σχετικά με την ανάπτυξη-βασισμένη-στη-γνώση (knowledge-based development)
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες αναμένεται ότι:
• θα κατανοούν το ρόλο της γνώσης στα πλαίσια ενός οργανισμού,
• θα προσδιορίζουν τη διαδικασία της μάθησης στα πλαίσια του οργανωσιακού και εργασιακού περιβάλλοντος μιας επιχείρησης,
• θα κατανοούν την επίδραση των προαπαιτούμενων γνώσεων (π.χ. τάση για καινοτομία, ενδοεπιχειρησιακή συνεργασία, οργανωσιακό κλίμα, αύξηση αποδοτικότητας),
• θα παραθέτουν τις κατηγορίες γνώσης, τις βασικές αρχές καθώς και τα μοντέλα και τα εργαλεία διαχείρισης της γνώσης,
• θα περιγράφουν τις μεθόδους δημιουργίας γνώσης και τις τεχνικές σύλληψης-εκμαίευσης γνώσης,
• θα γνωρίζουν τους τρόπους αναπαράστασης γνώσης και των συλλογιστικών, τα κανάλια διάχυσης γνώσης, και τις σύγχρονες τάσεις σχετικά με την ανάπτυξη-βασισμένη-στη-γνώση (knowledge-based development),
• θα διακρίνουν τις προκλήσεις αλλά και την αξία της μαθησιακής ικανότητας μιας επιχείρησης,
• θα αναπτύσσουν και θα διαχέουν καινοτόμα σχέδια για τη βέλτιστη αξιοποίηση υλικών και ανθρώπινων πόρων.
Έξυπνες Πόλεις και Διαδίκτυο των Πραγμάτων
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Το μάθημα αφορά στις ευφυείς και ψηφιακές πόλεις και περιλαμβάνει την ανάλυση και κατανόηση των επιμέρους χαρακτηριστικών τους, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε επίπεδο πρακτικών εφαρμογών υπό το πρίσμα του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things). Ειδικότερα, περιγράφονται και αναλύονται τα βασικά χαρακτηριστικά των Έξυπνων Πόλεων, οι τεχνολογίες σχεδιασμού τους, οι βασικοί τομείς δραστηριότητας μίας Έξυπνης Πόλης καθώς και επιμέρους εφαρμογές, όπως η Έξυπνη Οικονομία (Smart Economy), οι Έξυπνοι Άνθρωποι (Smart People), η Έξυπνη Διαβίωση (Smart Living), το Έξυπνο Περιβάλλον (Smart Environment), η Έξυπνη Κινητικότητα (Smart Mobility) και, τέλος, η Έξυπνη Διακυβέρνηση (Smart Governance). Επιπρόσθετα, παρουσιάζεται η αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των Έξυπνων Πόλεων αλλά και συγκεκριμένες μελέτες περιπτώσεων Έξυπνων Πόλεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Πιο αναλυτικά, τα περιεχόμενα του συγκεκριμένου μαθήματος είναι τα εξής:
1. Εισαγωγή στις έννοιες των Έξυπνων Πόλεων και του Διαδικτύου των Πραγμάτων.
2. Τεχνολογίες σχεδιασμού Έξυπνων Πόλεων.
3. Εφαρμογές Έξυπνης Οικονομίας (Smart Economy).
4. Έξυπνοι Άνθρωποι (Smart People).
5. Έξυπνη Διαβίωση (Smart Living).
6. Έξυπνο Περιβάλλον (Smart Environment).
7. Εφαρμογές Έξυπνης Κινητικότητας (Smart Mobility).
8. Έξυπνη Διακυβέρνηση (Smart Governance).
9. Πολιτικές Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των Έξυπνων Πόλεων.
10. Παρουσίαση εργασιών.
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες αναμένεται ότι:
• θα γνωρίζουν τις έννοιες των ευφυών και των ψηφιακών πόλεων,
• θα ορίζουν και θα αναλύουν τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε επίπεδο πρακτικών εφαρμογών υπό το πρίσμα του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things),
• θα περιγράφουν και θα εστιάζουν στις τεχνολογίες σχεδιασμού τους, στους βασικούς τομείς δραστηριότητας μίας Έξυπνης Πόλης καθώς και στις επιμέρους εφαρμογές (Έξυπνη Οικονομία, Έξυπνοι Άνθρωποι, Έξυπνη Διαβίωση, Έξυπνο Περιβάλλον, Έξυπνη Κινητικότητα, Έξυπνη Διακυβέρνηση),
• θα έχουν ενημερωθεί για την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των Έξυπνων Πόλεων,
• θα ανακαλύπτουν και θα εμβαθύνουν σε συγκεκριμένες μελέτες περιπτώσεων Έξυπνων Πόλεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό,
• θα έχουν ενημερωθεί για τον επαναπροσδιορισμό της σύγχρονης πόλης ως ενός περιβάλλοντος δημιουργικότητας και καινοτομίας μέσα από τη χρήση τεχνολογιών αιχμής, την ψηφιακή δικτύωση και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων,
• θα γνωρίζουν τις βασικές έννοιες των Έξυπνων Πόλεων και του Διαδικτύου των Πραγμάτων,
• θα έχουν εξοικειωθεί με τις σύγχρονες προσεγγίσεις και τα βασικά χαρακτηριστικά των Έξυπνων Πόλεων.
Δασακλής Θωμάς
Επίκουρος Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Ηλεκτρονική Μάθηση και Κοινωνικά Δίκτυα
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Το μάθημα ασχολείται με την αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Στόχος του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η διδασκαλία των τεχνικών και των εργαλείων με τα οποία είναι δυνατός ο συγκερασμός των σύγχρονων πηγών ηλεκτρονικής μάθησης με τα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα, από τους παιδαγωγούς της ανώτερης εκπαίδευσης. Βασική επιδίωξη του μαθήματος είναι να μεταδώσει στους φοιτητές την ιδιαίτερη σημασία της κοινωνικής δικτύωσης σε θέματα που αφορούν κατά κύριο λόγο στην κατανεμημένη εκπαίδευση και το πως αυτή ενισχύει την συνεργασία μεταξύ των σχεδιαστών μαθημάτων αλλά και τον διαμοιρασμό του εκπαιδευτικού περιεχομένου.
Πιο αναλυτικά, τα περιεχόμενα του συγκεκριμένου μαθήματος είναι τα εξής:
• Η Ψηφιακή Κοινωνική Δικτύωση ως Εκπαιδευτικός Μηχανισμός.
• Σχεδιασμός Κατανεμημένων Περιβαλλόντων Μάθησης.
• Ενσωμάτωση Διαδραστικού Εκπαιδευτικού Περιεχομένου (ήχος, εικόνα και βίντεο) σε Περιβάλλοντα Διαχείρισης Μάθησης Ανοικτού Κώδικα (Moodle και E-class).
• Υλοποίηση και Ενσωμάτωση Κοινωνικών Εκπαιδευτικών Μηχανισμών σε Περιβάλλοντα Διαχείρισης Μάθησης όπως:
○ Chat.
○ Forums.
○ Wikis.
○ Workshops.
○ Webinars.
○ Video Blogs.
○ Podcasts.
○ Webcasts.
• Αξιολόγηση Κατανεμημένων Εκπαιδευτικών Περιβαλλόντων
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές και φοιτήτριες του τμήματος θα αποκτήσουν την δυνατότητα:
• χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
• αναγνώρισης και εμβάθυνσης στις θεμελιώδεις έννοιες που διέπουν ένα διαδραστικό περιβάλλον μάθησης το οποίο ενισχύει την ενεργό συμμετοχή μαθητών και καθηγητών στην συνδιαμόρφωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
• απόκτησης εμπειρίας στην δημιουργία μιας ψηφιακής τάξης η οποία θα υποστηρίζει τις δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης διδασκαλίας.
• γνωριμίας με τα βασικά εργαλεία δημιουργίας κοινωνικού περιεχομένου στο Moodle με απώτερο σκοπό:
○ την δημιουργία διαδραστικού εκπαιδευτικού περιεχομένου
○ την συνδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού περιεχόμενου μέσω της ενίσχυσης της αλληλεπίδρασης μαθητών καθηγητών.
Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 2 Θεωρία + 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
Το μάθημα προσφέρει γνώσεις σχετικά με τη σχεδίαση και υλοποίηση μεθόδων και τεχνικών Γεωπληροφορικής / Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΠΣ). Αναλυτικά περιλαμβάνει:
1. Μελέτη μοντέλων και τεχνικών αναπαράστασης γεωγραφικών δεδομένων και επισκόπηση της θεωρίας πίσω από τα συστήματα GIS.
2. Μελέτη των συστημάτων διαχείρισης βάσεων χωρικών δεδομένων.
3. Παρουσίαση σύγχρονων εφαρμογών απεικόνισης και διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας.
4. Εργαστηριακές ασκήσεις σε δημοφιλή συστήματα GIS (QuantumGIS), βάσεων χωρικών δεδομένων (PostGIS) και απεικόνισης γεωγραφικής πληροφορίας (OpenStreetMaps).
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές:
• Θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα μοντέλα γεωγραφικών δεδομένων και να προσδιορίζουν τις τεχνικές αναπαράστασης αυτών
• Θα σχεδιάζουν βάσεις γεωγραφικών δεδομένων ως βασικών συστατικών των Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (GIS)
• Θα γνωρίζουν και θα κατανοούν θέματα σχετικά με τη διαχείριση και ανάλυση γεωγραφικών δεδομένων (π.χ. η κατανόηση ενός προβλήματος GIS και η κατάλληλη προετοιμασία των δεδομένων για την επίλυσή του)
• Θα μπορούν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους είτε επαγγελματικά είτε ακαδημαϊκά ως μελλοντικοί αναλυτές γεωγραφικών δεδομένων – Επιστήμονες Γεωπληροφορικής (Geo-information Scientists).
• Θα έχουν αποκτήσει ερευνητικές δεξιότητες απαραίτητες για περαιτέρω εξειδίκευση στο χώρο της Γεωπληροφορικής.
Ν. Πελέκης
ΓΛ126 / 601
+30 210 4142428
Τεχνολογίες Ανάπτυξης Ηλεκτρονικών Παιχνιδιών
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Υπηρεσιοστρεφές Λογισμικό
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία + 2 Εργαστήριο
ECTS: 5
To μάθημα ασχολείται με τη θεωρητική μελέτη και την πρακτική εξάσκηση σε θέματα προγραμματισμού λογισμικού υπηρεσιών, στη σχεδίαση και προγραμματισμό σύγχρονου λογισμικού με βάση τις κατευθύνσεις της υπηρεσιοστρεφούς προσέγγισης (service oriented), με αρχές σχεδίασης λογισμικού REST, για την αποδοτική πρόσβασης σε πηγές πληροφοριών.
Στόχος είναι να γίνει κατανοητός ο τρόπος σχεδίασης, ανάπτυξης, λειτουργίας και συντήρησης λογισμικού με αποδοτικότητα με πρακτική εξάσκηση σε εργαστηριακό περιβάλλον (δίνονται εναλλακτικές εργαστηριακές υλοποίησης σε Ruby/Rails, Java, .NET C#, Python, κ.α.).
1. Οργάνωση ανάπτυξης λογισμικού με τον ευέλικτο προγραμματισμό
2. Εισαγωγή στο λογισμικό ως υπηρεσία
3. Εισαγωγή σε προ-δομημένο υπηρεσιοστρεφές λογισμικό
4. Προηγμένες λειτουργίες σε προ-δομημένο υπηρεσιοστρεφές λογισμικό
5. Διαδικασίες εγκατάστασης με προ-δομημένο υπηρεσιοστρεφές λογισμικό
6. Προηγμένες λειτουργίες με τεχνολογίες γλώσσας σεναρίων
7. Τεχνικές διαχείρισης προ-υπάρχοντος πηγαίου κώδικα
8. Ασφάλεια σε προ-δομημένο λογισμικό ως υπηρεσία
9. Συμπεριφορική σχεδίαση λογισμικού
10. Ανάπτυξη και λογισμικό υπηρεσίας διαχείρισης εκδόσεων
11. Διαχείριση ομάδων ανάπτυξης λογισμικού
12. Διαχείριση διαδικασιών για την ομαλή μετάβαση από την ανάπτυξη στην εγκατάσταση
13. Παρουσίαση περίπτωσης χρήσης με προ-δομημένο υπηρεσιοστρεφές λογισμικό
14. Συνθήκες λειτουργίας σε υποδομή τρίτων υπηρεσιοστρεφούς λογισμικού
15. Συνθήκες ρύθμισης και εγκατάστασης σε υποδομή τρίτων υπηρεσιοστρεφούς λογισμικού
Με την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση:
• Να περιγράφουν μία υπηρεσιοστρεφή προσέγγιση για να δομήσουν μία μοντέρνα λύση λογισμικού
• Να εξηγούν τις υπηρεσίες βασισμένες WS-* σε διεθνή πρότυπα
• Να εφαρμόζουν αρχιτεκτονική REST (JSON)
• Να αναγνωρίζουν αρχές σχεδίασης λογισμικού με REST
• Να αναγνωρίζουν και να κατανοούν σύγχρονες τεχνικές σχεδίασης ολοκληρωμένων εφαρμογών λογισμικού με υπηρεσίες
• Να διακρίνουν διάφορες έννοιες αποδοτικής ολοκλήρωσης εφαρμογών λογισμικού με χρήση υπηρεσιών
• Να συνδυάζουν και να αναπτύσσουν τα προαναφερθέντα δεδομένα
• Να προγραμματίζουν σε περιβάλλοντα και αρχιτεκτονικές όπως χρησιμοποιούνται σε σύγχρονα περιβάλλοντα επιχειρήσεων και οργανισμών
Υπολογιστική Γεωμετρία
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Διαμέριση επιπέδου, προβλήματα ορατότητας, τριγωνοποίηση πολύγωνου, γεωμετρικές δομές δεδομένων (δένδρο διαστημάτων, δένδρο προτεραιότητας, δένδρο ευθυγράμμων τμημάτων, δένδρο περιοχής, δένδρο kd), εντοπισμός σημείου, κυρτότητα (κυρτό περίβλημα σε 2 και 3 διαστάσεις, αλγόριθμος περιτύλιξης, διαγράμματα Voronoi. τριγωνοποιήσεις Delaunay. δυαδικές διαμερίσεις χώρου, άθροισμα Minkowski πολυέδρων.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές:
• Θα γνωρίζουν την χρήση ενός εύρους γεωμετρικών δομών δεδομένων και αλγορίθμων.
• Θα μπορούν να επιλέγουν τις κατάλληλες γεωμετρικές δομές δεδομένων και τους αλγορίθμους βάσει κριτηρίων λειτουργικότητας, επιδόσεων σε χρόνο και χώρο και απαιτήσεων σε υλικό.
• Θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν βασικές τεχνικές σχεδιασμού δομών δεδομένων και αλγορίθμων για γεωμετρικά προβλήματα.
• Θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη βιβλιοθήκη CGAL γεωμετρικών αλγορίθμων σε C++
Μανές Κωνσταντίνος
–
Πτυχιακή Α
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Κορμού
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5
Πρακτική Άσκηση
Κωδικός Μαθήματος:
Τύπος Μαθήματος: Επιλογής
Κατεύθυνση: –
Ώρες Διδασκαλίας: 4 Θεωρία
ECTS: 5